SDAP button

De Sociaal-Democratische Arbeiderspartij werd opgericht in 1894 door o.a. Frank van der Goes, de vader van het marxisme in Nederland. Ze ontstonden uit de kritische linkerflank van Domela Nieuwenhuis’ Sociaal-Democratische Bond, waar ze van scheurden vanwege het gebrek aan democratie en marxistische strategie in de partij. In slechts enkele jaren groeide ze uit tot een partij van tienduizenden leden, met een massale partijbeweging die haar leden van de wieg tot het graf een plek gaf in de socialistische beweging.

Helemaal zonder problemen was de partij echter niet. In 1909 trad de reformistische partijleiding van Pieter Jelles Troelstra al op tegen de marxistische linkerflank van de SDAP, waarbij ze de kopstukken royeerden wat tot een scheuring leidde die later de Communistische Partij Nederland zou worden. In 1932 zou dit zich herhalen, wat tot het ontstaan van de Onafhankelijke Socialistische Partij leidde waar partijoprichter Frank van der Goes zich bij zou aansluiten.

Net als veel partijen van de Tweede Internationale verrechtste de partij na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog steeds sneller, totdat ze uiteindelijk de Partij van de Arbeid zou worden na de Tweede Wereldoorlog.