CPN button

De Communistische Partij Nederland ontstond in 1909 onder de naam Sociaal-Democratische Partij. Deze marxistische groep scheurde uit de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij nadat de reformistische partijleiding van Pieter Jelles Troelstra verscheidene kopstukken van de linkerflank royeerde. De CPN zou lange tijd een kleine partij blijven, die verschillende partijconflicten en scheuringen moest ondergaan omdat de partijleiding in toenemende mate het stalinisme omarmde.

Na de Tweede Wereldoorlog zou de CPN echter explosief groeien. De CPN had samen met andere socialistische organisaties zoals het Marx-Lenin-Luxemburg-Front en Groep-De Groot een grote rol in het Nederlandse verzet gespeeld, maar was als enige socialistische organisatie niet uitgeroeid door de Duitse bezetter. Na de oorlog zou ze al snel 50.000 leden krijgen. Het succes was echter van korte duur: na enkele jaren zouden de ledenaantallen al snel afnemen, deels als gevolg van de opkomst van anti-communistische sentimenten in de Koude Oorlog, deels als gevolg van de benauwende stalinistische partijcultuur.

Toen de CPN haar steun uitsprak voor het neerslaan van de Hongaarse Opstand in 1956 was het definitief gedaan met de populariteit van de partij. Na een lange periode van aftakeling en meerdere scheuringen zoals de Socialistische Werkers Partij en het Verbond van Communisten in Nederland zou in 1991 het doek dan definitief vallen toen de CPN opging in GroenLinks.